Chỉ số cảm xúc có thể hiểu là trí tuệ cảm xúc, khả năng kiểm soát cảm xúc của bản thân. Những đứa trẻ có chỉ số EQ cao sẽ có khả năng kiểm soát cảm xúc của bản thân khá tốt, biết đồng cảm và thấu hiểu người khác, đây cũng chính là nền tảng quan trọng cho sự thành công của con yêu trong tương lai. Vậy ba mẹ đã biết những cách để rèn luyện EQ cho bé hay chưa? Hãy cùng THẮP LỬA TRÍ TUỆ đi tìm hiểu chi tiết tại bài viết dưới đây nhé.
Biểu hiện IQ thấp ở trẻ
EQ (trí tuệ cảm xúc) của trẻ thường được phản ánh qua cách trẻ phản ứng và hành xử trong cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là 6 dấu hiệu của EQ thấp ở trẻ, được các chuyên gia nuôi dạy con tổng kết, kèm theo những ví dụ cụ thể:
1. Mất bình tĩnh khi nhu cầu không được đáp ứng
Khi không đạt được điều mình muốn, trẻ có thể phản ứng bằng cách khóc lóc, ăn vạ để gây chú ý.
Ví dụ:
Khi đi siêu thị, trẻ đòi mua một món đồ chơi nhưng bị từ chối, liền nằm lăn ra sàn gào khóc.
Hoặc trong một trò chơi, nếu thua cuộc, trẻ có thể đập bàn hay hét lớn.
2. Chỉ quan tâm đến cảm xúc của mình
Trẻ không để ý đến cảm giác hoặc mong muốn của người khác mà chỉ chú trọng bản thân.
Ví dụ: Khi trong nhà có món bánh ngọt ngon, trẻ giành ăn trước mà không hỏi ý kiến ai.
3. Thích phàn nàn và đổ lỗi cho người khác
Những trẻ có EQ thấp thường dễ dàng than phiền, chỉ trích mọi thứ xung quanh.
Ví dụ: Khi bài vẽ không đẹp, thay vì cố gắng sửa lại, trẻ sẽ nói: "Cây bút màu này xấu quá" hoặc "Cô giáo không hướng dẫn đúng". Trẻ không nhìn nhận lỗi ở bản thân mà tìm cách đổ lỗi cho người khác.
4. Phản ứng tiêu cực khi bị phê bình
Trẻ rất thích được khen ngợi, nhưng lại không chịu nổi những lời phê bình.
Ví dụ: Khi cha mẹ nhận xét: "Con nên viết chữ cẩn thận hơn", trẻ lập tức phản ứng bằng cách tức giận, hét toáng lên: "Con không làm nữa!".
5. Thích trêu chọc và làm tổn thương người khác
Trẻ thường dùng lời nói để chọc vào điểm yếu của người khác nhằm thể hiện bản thân.
Ví dụ: Trẻ có thể đặt biệt danh cho bạn bè dựa trên ngoại hình như "Mập ú" hoặc "Bốn mắt", khiến bạn bè buồn lòng. Những hành vi này không chỉ làm tổn thương người khác mà còn khiến trẻ bị cô lập trong các mối quan hệ.
6. Không tuân thủ quy tắc và lời khuyên
Trẻ EQ thấp thường không nghe lời khuyên từ người lớn hoặc không tuân thủ các quy tắc chung.
Ví dụ: Khi cha mẹ yêu cầu cất đồ chơi sau khi chơi xong, trẻ không làm và bỏ đi, hoặc khi tham gia hoạt động nhóm, trẻ không chịu làm theo phân công, gây ảnh hưởng đến cả nhóm.
Tác động tiêu cực của EQ thấp đối với sự phát triển của trẻ
EQ thấp, nếu không được rèn luyện và cải thiện, có thể trở thành rào cản lớn trong hành trình trưởng thành của trẻ. Việc thiếu khả năng kiểm soát cảm xúc không chỉ làm suy giảm các mối quan hệ mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sự tự tin của trẻ. Theo thời gian, những vết sẹo cảm xúc này có thể để lại hậu quả lâu dài, khó khắc phục khi trẻ bước vào giai đoạn trưởng thành.
Vì vậy, cha mẹ cần đồng hành cùng con ngay từ những bước nhỏ nhất, như điều chỉnh thói quen hàng ngày và xây dựng hành vi tích cực, giúp trẻ phát triển khả năng cảm xúc một cách toàn diện.
8 cách rèn luyện EQ cho con trẻ
1. Giúp con hiểu rõ cảm xúc
Theo các chuyên gia tâm lý, con người sở hữu những cảm xúc cơ bản như vui mừng, buồn bã, giận dữ, sợ hãi… Để giúp trẻ nâng cao EQ, cha mẹ cần hướng dẫn con nhận biết và gọi tên chính xác những cảm xúc đó.
Ví dụ: Khi con cảm thấy thất vọng vì bị thua trong một trò chơi, hãy giúp trẻ hiểu rằng cảm giác này là sự buồn bã, đồng thời giải thích rằng đó là điều bình thường. Việc hiểu rõ cảm xúc sẽ giúp trẻ kiểm soát và điều chỉnh hành vi tốt hơn.
2. Thể hiện sự đồng cảm
Thay vì la mắng khi con mắc lỗi, cha mẹ nên chọn cách lắng nghe và đồng cảm với cảm xúc của trẻ.
Ví dụ: Nếu con tức giận vì bị bạn giành đồ chơi, hãy hỏi con: "Con cảm thấy thế nào khi chuyện đó xảy ra?" và cùng con tìm cách giải quyết. Phương pháp này không chỉ giúp trẻ cảm thấy được thấu hiểu mà còn là cơ hội để rèn luyện khả năng giải quyết vấn đề một cách tích cực.
3. Thường xuyên trò chuyện với con
EQ của trẻ phát triển tốt hơn khi trẻ được chia sẻ và cảm thấy mình được lắng nghe. Cha mẹ hãy dành thời gian trò chuyện mỗi ngày, dù chỉ 15 phút vào buổi tối.
Ví dụ, hỏi con: "Hôm nay ở trường có gì vui không?" hoặc "Con có gặp khó khăn gì không?". Những cuộc trò chuyện này không chỉ tạo cơ hội để trẻ bày tỏ cảm xúc mà còn tăng cường mối liên kết giữa cha mẹ và con cái.
4. Hướng dẫn trẻ cách kiểm soát cảm xúc
Khi trẻ không biết kiềm chế cảm xúc, cha mẹ có thể dạy con những cách đơn giản nhưng hiệu quả.
Ví dụ: Khi con tức giận, hãy khuyến khích con hít thở sâu, đếm từ 1 đến 10 hoặc rời khỏi tình huống gây căng thẳng để bình tĩnh lại. Những phương pháp này giúp trẻ học cách xử lý cảm xúc tiêu cực mà không làm tổn thương bản thân hoặc người khác.
5. Khuyến khích trẻ bày tỏ cảm xúc thay vì che giấu
Giúp trẻ hiểu rằng kiểm soát cảm xúc không đồng nghĩa với việc che giấu cảm xúc. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ nói ra những gì mình cảm nhận.
Ví dụ: Nếu con buồn vì không được điểm cao trong bài kiểm tra mặc dù đã cố gắng ôn bài chăm chỉ, hãy để con nói ra và an ủi rằng điều đó hoàn toàn bình thường. Việc bày tỏ cảm xúc sẽ giúp trẻ giải tỏa áp lực và lấy động lực để cố gắng hơn ở những lần tiếp theo.
6. Nuôi dưỡng tinh thần lạc quan cho con
Tính lạc quan là yếu tố quan trọng trong việc phát triển EQ. Cha mẹ nên dạy trẻ nhìn nhận các thử thách như cơ hội để học hỏi và phát triển.
Ví dụ: Nếu con gặp khó khăn trong việc làm bài tập, hãy khích lệ con rằng: "Thử thách này sẽ giúp con giỏi hơn, hãy cố gắng thêm chút nữa nhé." Đồng thời, dạy trẻ về sự bao dung, đồng cảm và vị tha, những giá trị sẽ giúp trẻ xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người.
7. Đọc sách cùng con
Việc đọc sách không chỉ làm giàu thế giới quan của trẻ mà còn mang đến những bài học giá trị. Những câu chuyện trong sách có thể giúp trẻ hiểu hơn về đạo đức, tình yêu thương, sự kiên nhẫn và những hành động ý nghĩa để tạo tiền đề xây dựng nhân cách tốt đẹp cho con.
Ví dụ: Đọc cùng con câu chuyện "Cậu bé chăn cừu" sẽ giúp con hiểu giá trị của lòng trung thực và niềm tin.
8. Chơi trò xếp hình
Trò chơi xếp hình không chỉ rèn luyện trí tuệ mà còn hỗ trợ phát triển EQ. Khi lắp ráp từng mảnh ghép, trẻ phải tập trung cao độ, kiên nhẫn và giữ bình tĩnh để đạt được kết quả.
Ví dụ: Nếu con cảm thấy nản khi không tìm được mảnh ghép phù hợp, hãy động viên con thử lại và khen ngợi sự nỗ lực của con. Điều này giúp trẻ học cách đối mặt với khó khăn và quản lý cảm xúc khi gặp trở ngại.
Tạm kết
Hy vọng 8 cách rèn luyện EQ cho bé mà THẮP LỬA TRÍ TUỆ bật mí tại bài viết này có thể mang đến cho ba mẹ nhiều thông tin hữu ích và áp dụng thành công cho sự phát triển toàn diện của con yêu.